Daar,
Waar je totaal onverwacht tegen al je verwachting in iets moois hoort
Ziet
Voelt
Een lied
Zonder woorden
Hier

Alarmsignaal: TaTaTa

Op 28 september, tijdens de WazManK- avond in het badgastenkerkje, ging de video ‘Tritone’ van WaZ3 in premiere. Een buiten het fabrieksterrein verdwaald industriëel alarmsignaal  is uitgangspunt voor een melodie. De muzieknoten van het alarm zijn Cis-Fis-E. Ta♪Ta♪Ta♪ Muziek, tekst, instrumenten en videoproductie: Waz3

Waz3 is: Ab Winkel – gitaar, JP van der Meij- melodica, Ierse fluit, Saskia Dommisse-  percussie, speciale gasten: Ronald Luttik: 6 snarige bas en koor WazManK. WaZ3 dankt de betrokken mensen van Tatasteel voor hun facilitaire medewerking en positieve grondtoon. Het initiatief is, anders dan bv. week van de industriecultuur dat in opdracht (van de industrie)  wordt uitgevoerd, tot stand gekomen  vanuit intrinsieke motivatie.

Van irritatie naar inspiratie

Jan-Paul van der Meij

Deze week ging de video ‘Tritone’ van WaZ3 in premiere. Een buiten het fabrieksterrein verdwaald industriëel alarmsignaal is uitgangspunt voor een melodie. De muzieknoten van het alarm zijn Cis-Fis-E. Ta♪Ta♪Ta♪

De verbondenheid van staal en kunst gaat dieper dan je misschien zou denken. Voor Leonardo da Vinci, één van de grootste geniën die ooit geleefd heeft liepen kunst en wetenschap door elkaar heen. Precies zoals in het Teylers museum die  momenteel een tentoonstelling aan hem wijdt. Tata steel in India organiseert al vanaf 1943 art-in-industry camps.  Ook kan het voeren van een staalindustrie in een dicht bevolkt gebied een waar kunststuk genoemd worden. Een kunstwerk van vertrouwen, bedrijfs-p.r. , samenwerking, incasseren en tolerantie.

Statistisch gesproken behoort het schrijven van gedichten en muziek, net zoals het creëren van staal, tot de categorie gevaarlijke bezigheden. Zowel lichamelijk als geestelijk. Volgens een recent Engels onderzoek  zou 70% van de muzikanten kampen met psychische problemen. Een andere belangrijke overeenkomst tussen industriewerk en muzikantenwerk zijn bijvoorbeeld de tegennatuurlijke werktijden die noodzaken  het dag/nachtritme te veronachtzamen.

Tot het rookverbod in cafés en zalen inging werkten zowel staalarbeider als muzikant in rokerige ruimtes. In beide werkomgevingen kan de temperatuur hoog oplopen. De oren van beiden doorstaan hoge geluidsniveau’s. Beiden diepen zij de glanzende eindproducten vaak op vanuit gore diepten, voorbij de poorten van de hel.  Tegelijkertijd is het ook zo dat de muzikale parels worden ingezet als therapeutisch middel en muziek heel effectief is om welbevinden en het genezingsproces te bevorderen. Zeker ook in de IJmond waar het Rode Kruisziekenhuis een ‘muziekkids’ studio bouwt, cliniclowntjes gek doen met een gitaar en waar muziektherapiën worden beoefend in revalidatiecentrum Heliomare. In die zin is mijn geluidsstudio een therapeutisch gezondheidscentrum waar met enige regelmaat ook ‘spoedopnames’ plaatsvinden.

Liedjes van staal

De fabriek heeft geïnspireerd tot het schrijven van talloze liedjes en muziekstukken.  Een aantal daarvan is verzameld op de cd 100 jaar Hoogovens die hier gratis te downloaden is. In Velsen Noord runde Albert Schierbeek jarenlang zijn ‘Steelmill studio.’ En op de vinylplaat IJmond Pop prijkt een foto van de fabriek en is o.a. het metal-nummer met het refrein: ‘I have to make some steel’ te horen. Ooit scoorde de Dizzy Man’s Band een nationales top tien-hit met het nummer Shocking over de luchtvervuiling van Hoogovens. Het nummer eindigt met een knipoog in luid gekuch. De oudste band van Nederland, de Bintangs schreef de titelsong voor hun cd Fire and Iron ook weer over de fabriek. De band Carlsberg bezingt de ploegendienst in het rocknummer NightshiftEr zijn ook bands (geweest) die hun naam rechtstreeks ontlenen aan de staalindustrie bijvoorbeeld de groepen  ‘Nightshift’ en ‘Walserij-West’.  Dit lijstje is alles behalve compleet.

In de IJmond zijn aardig wat mensen niet depressief. Veel zijn dat ook wel, of kennen een diagnose burn out. Op de lokale behoefte aan bewustzijn verlagende psychofarmaca, drugs, tabak en alcohol gaat dit artikel niet in. De gemeente Beverwijk geeft dit jaar prioriteit aan depressie. Een depressieve vrouw die foto’s maakt van andere depressieve vrouwen ontving hiervoor in januari een gemeentelijke onderscheiding. De flat vanwaaraf mensen sprongen is een paar jaar terug gesloopt, een nieuwe buurt is verrezen. PsyQ meldt momenteel voor depressieve mensen een ´beperkte intakemogelijkheid tot 2019´.

In de jaren 60 begon de opkomst van een machine-achtig leven ook in de IJmond goed op gang te komen. In publicaties moedigden IJmondse geestelijken de manier van leven aan waarin de machinerie  centraal stond die steeds meer het ritme ging bepalen: het ontstaan van de industriële mens, Homo Machina
“Wat we zelf hebben opgeroepen in de moderne industrie moeten we eerst kunnen hanteren om daadwerkelijk aan rust toe te kunnen komen,” zei één van deze geestelijken in een interview met Dagblad Kennemerland. Heden ten dage is het niet meer de kerk die zo direct personeel  aanspoort. De kerk belooft mensen die zich gedragen  beloning  in het hiernamaals, de fabriek  beloont nu

Tritone herinnert aan de mogelijkheid om het milieu van je gedachten, je gevoel, je doen en laten zuiver aandachtig te laten zijn.

Depressie wordt soms gezien als een toevallige chemische gebeurtenis in je hoofd. Het bekende verhaal van het ’tekort aan een fijn stofje’. Maar de meeste medische instanties erkennen ronduit dat een exact anti-depressief werkingsmechanisme nooit aangetoond is. (de bijsluiter van het bekende middel Prozac vermeldt: het is niet helemaal bekend hoe Prozac en andere s.s.r.i.’s werken‘ Ook meet de dokter  niet of er bij een patiënt sprake is van een dopamine-, -serotonine of een noradrenaline tekort.

Een inzinking kan ook worden opgevat als een waarschuwingssignaal. Door je tijdelijk uit te schakelen geeft ze je een kans om verouderde denkbeelden aan de hand waarvan je geleefd hebt overboord te gooien en te veranderen richting je natuur, je hart. Dat kan ook betekenen dat je je huidige bezigheden of relaties op een nieuwe manier gaat zien. We zijn allemaal kunstenaars van ons eigen leven. Zoals Alan Watts het zei:
Als je achter het gordijn kijkt kun je zien dat je niet alleen een speler bent in het toneelstuk van het leven- je bent ook degene die het verhaal schrijft. 

Grafiet dat Tata uistrooit over zijn omgeving is een  vorm van het element koolstof. Passage uit het boek Poreus staal van Benno Graas: Het element koolstof is een van de belangrijkste bouwstenen op aarde. Koolstof heeft daarom vele verschijningsvormen. Onder hoge druk verandert de moleculaire structuur in de briljante schoonheid van een diamant. Mensen die onder grote druk staan. vallen vaak terug tot primair koolstof  (burn -out), om van daaruit te transformeren tot diamant. Voor veel mensen opent een burn-out uiteindelijk de transformatie tot bewustwording van hun innerlijke magistrale diamant… Want verdriet en ellende kunnen de tuin van mededogen zijn, schreef Rumi. Als je je hart door alles heen open houdt kan de pijn je grootste bondgenoot worden in je zoektocht naar liefde en wijsheid. ♥

Docu van WaZ3  Kind van de natuur