Je wilt geen leider of baas die zegt: “het is aan jou”, maar: het ís aan jou. De vrije mens is moreel omdat hij dat wil zijn, niet omdat hij denkt dat hij moreel hoort te zijn. Dat komt meestal neer op nabootsen van uiterlijk gedrag; de staart die de hond leert kwispelen. Wanneer je niet luistert naar je innerlijke stem dan luister je niet naar je innerlijke wijsheid en niet naar je eigen liefde, dan is de kans aanwezig dat je ook minder goed luistert naar anderen. Dan ben je als mens als het ware ‘gehackt’ want essentieel is natuurlijk verbinding met de bron.
Het gaat er niet om hoe je de wereld kunt veranderen. Niet de wereld is verkeerd – jij hebt het verkeerd. De wereld bestaat niet zonder jou. Het gaat erom dat je jezelf verandert: ”Hoe moet ik mezelf veranderen?”, is de religieuze vraag. “Hoe moet ik ieder ander veranderen?” is de politieke vraag. Zonder dankbaarheid is moraliteit enkel een tucht, een discipline, een toneelstukje dat de maatschappij in een relatief stabiele toestand houdt, totdat de mens de vrijheid van liefde leert kennen.
De ontdekking dat de mens ideologieën beu is
Weet je, grote resets – zoals bijvoorbeeld de Franse Revolutie, de Russische Revolutie, de Communistische Revolutie, ‘De Grote Sprong Voorwaarts’ – worden altijd uitgeroepen op basis van ideologieën, van ‘hoe het zou moeten wezen’. En nadat daarbij miljoenen mensen zijn omgekomen ten gevolge van beleid, overheidsgeweld en hongersnoden, komen we tot de ontdekking dat de mens de ideologieën beu is.
In je eentje, op eigen kracht, tegenover de wereld
Dus zijn er geen ideologieën meer, geen leiders meer, er is niemand meer om je te vertellen wat je moet doen. Je ziet je nu op eigen kracht, in je eentje, tegenover de wereld gesteld en je moet iets doen, je moet handelen.
Ons probleem wordt dus enorm groot, angstaanjagend, Jij, als mens, moet alleen, zonder de steun van een ander, de problemen helder voor ogen zien te krijgen en zonder verwarring handelen, zodat je een oase wordt in een woestijn van ideeën.
Helder voor ogen
Weet je wat een oase is? Het is een plek met wat bomen, water en een stukje weiland in een uitgestrekt woestijngebied, waar niets anders is dan zand en woestenij. Dat moet ieder van ons op dit moment zijn, een oase, op de plek waar we zijn, zodat ieder van ons vrij is, helder, niet verward, en kan handelen, niet op basis van zijn persoonlijke neigingen of zijn temperament of onder dwang van de omstandigheden.
Wat is belangrijk, wat is essentieel, om inzicht in iets te krijgen, in welk menselijk of maatschappelijk probleem dan ook? Dat is: een rustige geest, niet waar? Een geest die er op gericht is inzicht te krijgen. Niet een geest die zich afsluit, die probeert zich te concentreren, wat weer een poging tot verzetten is.
Echt inzicht in iets willen hebben
Als ik echt inzicht in iets wil hebben, ontstaat er onmiddellijk een toestand van rust in de geest. Als je naar muziek wilt luisteren, of als je een schilderij wilt bekijken dat je dierbaar is, waar je gevoelens naar uit gaan, in welke toestand verkeert je geest dan? Er is onmiddellijk rust, niet? Als je naar muziek luistert dwaalt je geest niet alle kanten op, je luistert. En op dezelfde manier, als je inzicht wilt hebben in een conflict, ben je niet langer afhankelijk van de tijd. Je wordt eenvoudig geconfronteerd met dat wat is, het conflict.
Omdat je het onwaarachtige van dat proces hebt ingezien
Dan komt er onmiddellijk rust in de geest, stilte. Als je niet langer afhankelijk bent van de tijd, als een middel om dat wat is radicaal te veranderen, omdat je het onwaarachtige van dat proces hebt ingezien word je rechtstreeks geconfronteerd met dat wat is, en omdat je er in geïnteresseerd bent inzicht te hebben in dat wat is, heb je dan vanzelf een rustige geest. In die opmerkzame en toch passieve geestestoestand is er inzicht.
Als ik jou wil begrijpen moet ik je uiteraard niet veroordelen
Zolang de geest in conflict is, beschuldigt, weerstand biedt, veroordeelt, kan er geen inzicht zijn. Als ik jou begrijpen wil moet ik je uiteraard niet veroordelen. Het is die rustige geest, die stille geest, die de radicale verandering tot stand brengt. Als de geest zich niet langer verzet tegen dat wat is, als hij dat niet langer uit de weg gaat, aan de kant zet of de schuld geeft, maar zich er simpelweg passief van bewust is, als je je in die passieve geestestoestand echt in het probleem verdiept, zul je merken dat er een radicale verandering optreedt.
De geest is altijd stil als hij in iets geïnteresseerd is
Een revolutie is alleen mogelijk in het heden, niet in de toekomst, vernieuwing van geestelijke waarden vindt vandaag plaats, niet morgen. Als je hiermee gaat experimenteren, zul je merken dat er onmiddellijk een geestelijke herleving plaatsvindt, iets dat nieuw is, iets dat onbedorven is, want de geest is altijd stil als hij in iets geïnteresseerd is, als hij graag inzicht zou hebben of de intentie tot inzicht heeft.
Bang voor inzicht omdat inzicht leidt tot verandering
Het probleem bij de meesten van ons is dat we niet de intentie tot inzicht hebben, omdat we bang zijn dat het tot ingrijpende activiteiten in ons leven zou leiden als we inzicht zouden hebben daarom verzetten we ons ertegen Het is het afweermechanisme dat in werking treedt als we de tijd – of een ideaal- gebruiken als een middel om geleidelijk te veranderen.
Geestelijke herleving is dus alleen mogelijk in het heden, niet in de toekomst, niet morgen. Iemand die zich verlaat op de tijd als een middel waardoor hij gelukkig kan worden of de waarheid of het Goede kan verwezenlijken, misleidt zichzelf alleen maar; hij leeft in onwetendheid en daarom in conflict.
Het vermogen om te zien wat waar is
Iemand die inziet dat de tijd , de toekomst, niet de oplossing voor onze problemen is en daardoor vrij is van het onwaarachtige, heeft vanzelf de intentie tot inzicht. Dus is zijn geest spontaan rustig zonder dwang, zonder oefeningen.
Als de geest stil, kalm is, niet op zoek naar een antwoord of een oplossing, zich niet verzet en niets uit de weg gaat, alleen dan kan er een geestelijke herleving plaatsvinden, omdat de geest dan het vermogen heeft te zien wat waar is; en het is de waarheid die je vrijmaakt, niet je inspanning om vrij te zijn. J.K. 1895-1986