In Japan is bijna de hele cultuur doordrongen van het besef dat een kunstwerk niet op zich staat, maar gevormd wordt door de relatie met de bewonderaar. Om dit idee wat concreter te maken het volgende voorbeeld: een bloem is voor veel mensen gewoon een bloem, maar op artistieke wijze gerangschikt is dezelfde bloem kunst. En: het herfstblad wordt door de één vertrapt zonder het te zien, de ander ziet het daarentegen liggen en maakt er misschien een mooie foto van, een schilderij, of… een lied..
Autumn Leaves (Herfstbladeren) Frank Sinatra en Bob Hope
Niet enkel het kunstvoorwerp is kunst, het kunnen waarderen ervan ook
Door de invloed van de zen-filosofie (vanaf de 6e eeuw) doet kunst een steeds sterker beroep op inlevingsvermogen van de waarnemer. Het kunstvoorwerp is niet alleen kunst, het kunnen waarderen ervan ook. Bij ons in het westen is dat niet veel anders, maar we zijn ons dat nog minder bewust. Er ontgaat ons een hoop, want we zien en we begrijpen heel veel niet en we zitten boordevol met beperkende vooroordelen. We stellen in bepaalde opzichten hoge eisen aan het kunstwerk en zien amper ons eigen aandeel in het wel of niet begrijpen of aanvoelen van de kunst.
Van Gogh’s Aardappeleters is mooi en Oase-patat van Bert Kroket in Beverwijk is dat ook
Als we niet van bepaalde kunst houden zegt dit vaak meer over onze ontwikkeling en ons inlevingsvermogen, dan over het kunstwerk. Kunst appreciatie is een even grote kunst als kunst-creatie. Hoe minder mensen weten, des te stijfkoppiger zij dit weten. Van Gogh’s schilderij De Aardappeleters is mooi, de Oase patat van Bert Simis in Beverwijk is dat ook.
“Probeer de dingen omgekeerd, binnenstebuiten en ondersteboven te zien”. Lao Tze
Kunstwetenschapper W. Worringer stelde al in het begin van de vorige eeuw “esthetisch genot is geobjectiveerd zelfgenot”. Wat dat eigenlijk betekent is dat naar mate wij met minder moeite ergens ‘iets’ in zien er meer te genieten valt in het leven.