De echte en verbazingwekkende rust van mensen als Lao Tse (Chinese dichter/filosoof) bestaat in hun bereidheid en welwillendheid schaamteloos datgene te doen wat er van nature opkomt in alle omstandigheden. Het ongelooflijke resultaat hiervan zou zijn dat zo iemand vele malen socialer en beschaafder is dan de persoon die op rigoureuze wijze probeert te leven volgens wetten en leuzen.
Onze technologie werkt als een uitvergroter en vermenigvuldiger van hoe wij zijn. Zolang we zelf niet wezenlijk veranderen maakt de technologie de problemen ingewikkelder en groter.
Vanuit boeddhistisch perspectief is er een directe samenhang tussen de mate van rust en vertrouwen die aanwezig is in iemand en in een maatschappij en de mate van moraliteit, of misschien beter gezegd: zuiver gedrag. Kort gezegd: is er sprake van een kalme geest, dan is er meestal genoeg rust voor bespiegeling en genoeg evenwichtigheid om je op je gemak te blijven voelen. Het is onwaarschijnlijk dat een persoon die zich op zijn gemak voelt zich bot gedraagt. Hij hoeft immers niet impulsief achter verlangens aan te hollen.
Sneller is langzamerhand synoniem geworden aan beter. We zijn een weg ingeslagen waarin dingen steeds sneller en intenser gaan voorbij een grens waarbij de menselijke natuur dit niet meer aankan en mensen ziek worden.
Burnout, depressie, chronische vermoeidheid, en een groeiende lijst met aandachts ‘deficiency’s. Zou de trend van versnellen en intensiveren verband houdt de huidige manier waarop wij ons gedragen, onze manier van doen, de kwaliteit van ons handelen.
De toeslagenaffaire is een actueel voorbeeld van op diep wantrouwen gebaseerd handelen. Zero tolerance betekent in de praktijk vaak niet veel meer dan met een kort lontje en weinig mededogen zo vlug mogelijk symptomen wegmoffelen en kortzichtig ´targets´ behalen. In veel culturen worden mensen vanaf de prilste start opgevoed met wantrouwen naar anderen en naar zichzelf. Als kind leren we al onze gedachten, gevoelens en behoeften te controleren door middel van fysieke inspanning.
Uiteindelijk worden ook in het “Vrije Westen” bedrijven, organisaties en landen bestuurd vanuit de vaste overtuiging dat de enige manier waarop mensen zich fatsoenlijk gedragen is door ze op allerlei manieren te controleren en direct of indirect te dwingen. Actuele voorbeelden hiervan zijn de als enorm ervaren registratiedruk (plicht om alles wat je doet te rapporteren en vast te leggen) en de dwangsommen waarmee getracht wordt een bedrijf als Harsco/Tata te bewegen om zich aan milieuregels te houden. En ander voorbeeld is de neiging tot dwingen en beperken van keuzevrijheid in de manier waarop we gezond willen worden en blijven.
Reeds een paar honderd jaar voor het begin van onze jaartelling wees de Chinese dichter / filosoof en een van de grondleggers van het taoïsme en zenboeddhisme Chuang-tzu er op dat problemen vooral veroorzaakt worden door degenen die er naar streven zichzelf en de wereld op dwangmatige wijze te verbeteren. ‘O Vrijheid – wat een misdaden worden er gepleegd in uw naam!’ Het idealisme van de Franse, Amerikaanse en Russische revoluties heeft vroeg of laat altijd geleid tot uitingen van geweld, die worden gerechtvaardigd door te zeggen dat ze het welzijn en de vrijheid dienen van de mensen die gemolesteerd worden.
De taoïstische les die men hier al lang geleden uit trok is dat mensen die zichzelf en elkaar niet vertrouwen ellende over zich afroepen. Zou -net zoals wantrouwen onderwezen, gecultiveerd en geëxploiteerd wordt- dat ook kunnen met vertrouwen? Zolang we dingen proberen te forceren, fysiek of psychisch, om de wereld en onszelf te verbeteren, verspillen we energie die gebruikt kan worden voor dingen die mogelijk zijn.
“Het is voor compulsieve wereldverbeteraars moeilijk te zien dat de grote economische,- sociale,- en milieuproblemen van de wereld niet kunnen worden opgelost met alleen maar inspanning en techniek. De buitenstaander kan niet zomaar binnenvallen zoals Sinterklaas en alles even rechtzetten – in het bijzonder het soort outsider die wij zijn, die vergeten is dat hij een geheel is met de wereld. Zo iemand zal altijd ervaren worden als een bemoeimannetje en indringer. Waar hij precies heen wil dat weet hij eigenlijk niet en daarom weet iedereen dat hij telkens weer meer wil in ruil voor zijn kadootjes. Want als je weet wat je wilt en daarmee tevreden kunt zijn dan ben je te vertrouwen. Maar als je dat niet weet dan zijn je verlangens grenzeloos en is het totaal onduidelijk hoe ze met jou om moeten gaan. Iemand die niet weet hoe te genieten kan door niets tevreden worden gesteld.
Er wordt hier niet gezegd dat grote bedrijven gerund worden door inhalige boeven die leven op kosten van iedereen. Het punt wordt duidelijk -alleen als je er met empathie en mededogen naar kunt kijken-, dat veel van de machtigste en rijkste mensen miserabele bedrogenen zijn, gevangen in een tredmolen, die – een zeldzame uitzondering daargelaten- geen flauw idee hebben van hoe om te gaan en te genieten van geld.
De echte en verbazingwekkende rust van mensen als Lao Tse (Chinese dichter/filosoof) bestaat in hun bereidheid en welwillendheid schaamteloos datgene te doen wat er van nature opkomt in alle omstandigheden. Het ongelooflijke resultaat hiervan zou zijn dat zo iemand vele malen socialer en beschaafder is dan de persoon die op rigoureuze wijze probeert te leven volgens wetten en leuzen.
Namasté (ik groet het licht in u)