Veel mensen maken de vergissing dat zij het geluk dat zij hier op aarde niet kunnen vinden ‘hogerop’ gaan zoeken in de bovenzintuiglijke wereld. Daarbij zoeken zij naar een mysterieus ‘kosmisch bewustzijn’ dat hen moet bevrijden van de (eentonige of moeilijke) ervaringen van het leven van alledag. Het kan niet vaak genoeg worden gezegd dat de Grote Verlichting niet een fantastische, bijzondere bewustzijnstoestand is die ver van de normale ervaringen vandaan staat.
God of goeroe is een foefje
Het wereldse en het goddelijke zijn niet twee afzonderlijke dingen, niet twee afzonderlijke werelden, maar twee manieren om naar het zelfde te kijken, twee manieren van waarneming, twee benaderingen van een en het zelfde.
Tantra zegt hierover: ga niet weg. Het goddelijke is hier, nu , vlakbij. Sta open en kijk naar dit, en dat zorgt wel voor zichzelf. Wanneer je je overgeeft zul je ontdekken dat er geen god is- of dat jij zélf degene bent aan wie je je hebt overgegeven. God of een goeroe is gewoon een foefje.
Thuis
Drie essentiële ingrediënten van geluk zijn: vrijheid, dankbaarheid en een gevoel van verwondering. Deze drie elementen kunnen aanwezig zijn in de meest alledaagse omstandigheden. De vrije mens hoeft geen magiër, ziener of ‘mysticus’ te zijn die in onbeschrijfbare bewustzijnstoestanden verkeert.
Verlichting is iedere denkbare bewustzijnstoestand en toestand van onbewustheid (hoewel zij in een toestand van onbewustheid niet kan worden gezien). Maar mensen laten zich gemakkelijk misleiden door de symbolische vormen waarin verlicht zijn wordt uitgedrukt.
Een Zen boeddhist zou het zo kunnen zeggen
Als politieke gezondheid is: je realiseren dat een beknotting en inperking met wetten en dwang wordt toegestaan en opgelegd door de bevolking zelf dan is filosofische gezondheid: je realiseren dat ons ware zelf de natuurlijke mens is, de spontane Tao, waarvan we nooit afwijken en niet kunnen afwijken. In psychologische zin is deze realisatie een totale zelfaanvaarding die net als politieke vrijheid aanwezig is als constante achtergrond van iedere gedachte, elk gevoel, en alles wat we doen, hoe inperkend dit ook mag zijn. “Een volk krijgt het bestuur dat het het verdient en toelaat”
Deze zelfaanvaarding gaat samen met de onderliggende integriteit, oprechtheid en gemoedsrust die binnen een wijs of verlicht persoon in ieder tumult of iedere verstoring blijft bestaan. Een Zen boeddhist zou het zo kunnen zeggen: “Je gewone geest is de Tao, de gewone geest in de betekenis van jouw actuele, gegeven staat van bewustzijn, hoe deze ook mag zijn. Want verlichting of overeenstemming met de Tao blijft uit zo lang je het ziet als een specifieke toestand die bereikt moet worden en waar testen voor bestaan en standaarden om het succes te meten. Het is geen doel om na te streven. Het is veel eerder de vrijheid om de koekenbakker te zijn die je bent.
We hebben deze vrijheid in het vrije Westen nog nooit toegestaan
In het ‘vrije Westen’ hebben we altijd erkend (althans in theorie) dat waarlijk moreel handelen alleen kan plaatsvinden vanuit vrijheid. Toch hebben wij deze vrijheid nog nooit toegestaan, nooit onszelf alles laten zijn wat wij zijn en te zien dat in wezen alle winst en verlies, alle goede en slechte dingen in ons leven net zo natuurlijk en ‘perfect’ zijn als de bergtoppen en dalen van een gebergte.
Want wanneer wij God, het Juiste, het Ware of het Correcte zien als een goedheid die het kwaad buitensluit dan maken we het onszelf onmogelijk om onszelf geheel en al te aanvaarden. Wat niet overeenstemt met God’s wil, met de Richtlijnen of de wil van het hoofd(bestuur) is in strijd met de aard van het wezen van ZIJN en kan dan onder geen enkele voorwaarde geaccepteerd worden.
Onze vrijheid is daarom zo georganiseerd met zulke catastrofale beloningen en bestraffingen dat het helemaal niets met vrijheid te maken heeft. Het lijkt veel meer op een totalitaire staat waar je mag stemmen tegen de regering maar altijd met het risico dat je naar een concentratiekamp wordt gestuurd. In plaats van zelfaanvaarding is de basis van ons doen en denken tot nu toe altijd bijgelovige angst geweest. Een metafysische vrees om helemaal verkeerd en tot op het bot fout te zijn.
THE IMAGE OF GOD IS FOUND ESSENTIALLY AND PERSONALLY IN ALL MANKIND. EACH POSSESSES IT WHOLE … IN THIS WAY WE ARE ALL ONE, INTIMATELY UNITED IN OUR ETERNAL IMAGE.
EN DAAROM MOETEN WIJ ONS LEVEN GRONDVESTEN OP EEN PEILLOZE AFGROND OM ZO TE ONTDEKKEN DAT WAT WIJ ZIJN NIET zijn WAT WIJ BEHOREN ZIJN MAAR WAT WIJ VRIJ ZIJN OM TE ZIJN.
― JAN VAN RUYSBROECK (1293 OF 1294-1381)
… helpen te worden wie we al zijn…
De Grote Verlichting is de bewustzijnstoestand die je op dit moment hebt. Je kunt deze enkel als zodanig herkennen wanneer je er niet meer van wegvlucht en haar de vrijheid geeft om zich te openbaren. Deze overwegingen kunnen ons net als meditatieoefeningen en klankschalenmeditatie misschien een stukje op weg helpen te worden wie we al zijn.