Het was natuurlijk altijd al zo, maar zo ongeveer in de jaren 60 van de vorige eeuw, begon het bredere besef door te dringen, dat extase een legitieme menselijke behoefte is. Net zo essentieel voor de geestelijke – en lichamelijke gezondheid als behoorlijke voeding, frisse lucht, vitamines, rust en recreatie. Omdat extase in jouw dagen en weken misschien een heel klein beetje zeldzaam is, is het wellicht een goed idee om te proberen te formuleren wat het ook al weer inhoudt.
Extase is: de sensatie van je over te geven aan vibraties en soms ook inzichten, die je uit je zogenoemde ‘zelf’ halen, zoals bij Yoga, Tai Chi, opgaan in musiceren, mediteren, in stilte luisteren naar klankschalen.
Over het algemeen is het ‘zelf’ , het ‘ik’ als directe ervaring niet veel meer dan een chronische spierspanning- een ingesleten gewoonte om je te verzetten tegen het pulseren van het leven. Dat kan misschien verklaren waarom niet-extatische mensen terecht worden omschreven als ‘stug’, ‘stram’, ‘niet soepel’, of ‘stijfjes’.
Extase gaat verder dan genot
Ruim een halve eeuw geleden maakte Alan Watts de volgende vergelijking met een regenboog. In zijn vergelijking staat niet genderdifferentiatie of seksuele identiteiten centraal, maar de universele menselijkheden liefde en extase.
Extase gaat verder dan genot. Gewoonlijk zien wij het lichtspectrum van de regenboog als een strook, een band waarbij het rood aan de ene en het violet aan de andere kant zit en zodoende zien wij niet dat violet de mix is van rood en blauw. Daarom zou je het regenboogspectrum ook kunnen weergeven als een ring van concentrische cirkels in plaats van een strook. Maar haar in het oog springende centrale cirkel waar bleek, helder geel het dichtst in de buurt komt bij wit licht. Dat zou dan staan voor extase. Maar je kan het op twee manieren benaderen: beginnen bij violet: via de blauwe en groene schakeringen van plezier of via de rode en oranje tinten van pijn.
De negatieve- en de positieve benadering
Dit verklaart waarom extase bereikt kan worden door strijd, door ascetisch afzien, zelfkwelling en door de vele variaties van sadomasochistische seksualiteit. Dit noemen we de linksom-benadering, oftewel de negatieve benadering. De rechtsom-, of de positieve benadering is door middel van liefdevolle, optimistische activiteiten.
Aangezien beide benaderingen hetzelfde punt bereiken, moet vermeld worden dat extase altijd een genot/pijn ervaring is, net zoals iemand huilen kan van blijdschap of zoals er een zekere mate van pijn is bij een intens seksueel orgasme.
Verrukkelijk partijtje
Pure extase kan daarom niet lang worden verdragen. Zoals de Bijbel zegt: “Niemand kan God zien en leven”. Maar regelmatig plonsen in extase transformeert je normale bewustzijn. De wereld van alledag wordt stralend en transparant. De chronische neuromusculaire spanning tegen de wereld verdwijnt, alsmede het gevoel dat je je eigen lichaam voortsleept als een last. Je voelt je licht, bijna gewichtsloos, je realiseert je dat je één bent met een planeet die gemakkelijk en soepel door het heelal valt. Het is zoiets als het gelukkige, opgeluchte, energieke gevoel dat je krijgt na een verrukkelijk partijtje van liefde bedrijven midden op de dag.
Maar het lekkerste gevoel is nu al jaren zoek
(dat is een ritje in de draaimolen van Henkie Koek) – Dreun Bulte
Liedje van Jos Molenaar en de groep Dreun Bulte, geproduceerd door Jaap Castricum en JP en opgenomen in het Badgastenkerkje.