Als je écht denkt hè, dan kom je ook af en toe in contact met wat rare ideeën. En pas door niet te denken kun je die met 100% zekerheid vermijden. Iedereen, met- en zonder snor wordt tegenwoordig met hem vergeleken, het is een veel gebruikte methode. En we moeten denk ik voor die rare ideeën gewoon openstaan . Als je niet luistert dan blijf je altijd in hetzelfde rondje der weldenkendheid ronddraaien en is er geen ruimte voor vernieuwing en innovatie.
Marlies: “Het is zelfs bijna niet meer mogelijk om een andere mening te zeggen. Het is ook in een soort overdrijving, dus je kan zeggen: ik meet me deze mening aan want dat geeft me een goed onmiddellijk gevoel en dan hoor ik bij de groep en dat is misschien wat het collectief denkt wat ik moet zeggen, maar je verliest zoveel oorspronkelijkheid en debat.
Dat heette vroeger een polemiek, dat je van gedachten wisselt met elkaar
Een goeie vriend van mij Wierd, we hadden hier ook echt een debat over omdat wij allebei anders denken over het vaccin, dat heette vroeger toch in een chic woord een polemiek? In ieder geval dat je van gedachten wisselt met elkaar en dan hoef je het niet met elkaar eens te zijn en daarna gaan we als vrienden gewoon weer verder. En ik denk dat daar zijn we iets verloren dat we eigenheid en uniekheid en een andere mening… dat heeft toch ook zo zijn schoonheid.. dat je dat deelt. Maar dat is iets heel moeilijks geworden, ja, in de afgelopen 10 jaar? 20 jaar?”
Als je dat niet doet blijft je altijd in hetzelfde rondje der weldenkendheid ronddraaien
Rik: ” Ja eigenlijk, vroeger kon iemand een andere mening hebben, vandaag is iemand met een andere mening ofwel kwaadwillig ofwel een idioot, hè? En dat is inderdaad een groot probleem want je leert natuurlijk ongelooflijk veel van mensen die een andere mening hebben. Dat was ook de reden waarom in 1978 het Europees hof voor de rechten van de mens al zei dat de vrije meningsuiting ook gold voor ideeën die ‘hurting, shocking en disturbing’ waren, echt kwetsend, schokkend en storend. En de gedachte daarachter was: als je dat niet doet, blijf je altijd in hetzelfde rondje der weldenkendheid ronddraaien en is er geen enkele ruimte voor vernieuwing en innovatie.
Academische zelf-censuur aan de universiteiten
Je moet soms durven te schokken om dingen in beweging te brengen. Nou, Trump doet dat in extreme mate. Ik las vandaag een stuk van mijn opvolger aan de KU Leuven, die beweerde dat er aan onze universiteiten anders dan in Amerika nagenoeg volledige academische vrijheid is. Maar dat is pertinent niet waar. Het is gewoon onjuist. Laten we beginnen met de feiten en dan de analyse maken, daar komt het voor mij op neer. Meningen… ja veel mensen doen aan zelf-censuur aan de universiteiten. Men weet heel goed wat men beter niet zegt, wil men fondsen krijgen of wil men aan de universiteit een stabiele positie verwerven.
Iedereen met- en zonder snor wordt met hem vergeleken, het is een veel beproefd middel
En in die zin, ik ben zelf géén extremist, ik ben eigenlijk een wat grijs interim figuur, zo noem ik mijzelf, maar het is toch gewoon een feit dat extreem-links aan de universiteit wel wordt geaccepteerd en extreem-rechts niet.” Marlies- lachend: “Jij een soort centrum-grijze muis valt er ook al bijna buiten.” Rik: “Wel, ik wordt geregeld met Hitler vergeleken, maar ik ken niemand in de samenleving die die eer nog niet te beurt is gevallen.” Marlies: ” Het is inmiddels een veel beproefd middel, om je daarin te framen.” Rik: “Dus Hitler heeft toch nog wel invloed gehad hè dan, dus iedereen lijkt nu op hem. Snor of geen snor, niks aan te doen, je moet mee in de molen.”
Lezing mag echt schurend zijn (zolang het maar niet schuurt)
Marlies: “Ja, ik had zelf ook een voorval. Ik werd gevraagd voor een lezing in de Kunsthal en toen zeiden ze vooraf: het mag echt schurend zijn. Ik had een voorgesprek en toen merkte ik aan alles al dat zij heel links georiënteerd waren, dus… dan bedoelen ze eigenlijk en dat noemden ze ook, ja Trump bijvoorbeeld en podcast Joe Rogan… het is ook zo belegen, dus schurend is: ga je maar lekker tegen hún afzetten. Heel veel humor is zeg maar altijd tegen Christelijke… je zal het niet over Islam horen. Het is zeg maar allemaal… ik vind het heel belegen. En totaal niet vrij denken. Dus ik denk ook als zo’n universiteit dat zegt, dat echt… vrijheid is toch breder dan het narratief dat nu geschetst wordt.”
Polijst de schoonheid van het denken
Rik: “Dat klopt. En ik denk zelfs dat zo’n rector aan mijn eigen universiteit zelf niet beseft.. hij heeft een onvrije visie over de vrijheid en hij denkt dat dat de vrijheid is. En dat is dan een vrijheid die fatsoenlijk is.” Marlies: “Het is een gecensureerde gedachte over vrijheid. En dat is best heel lastig en daarom is iedereen of extreem-rechts en Hitler. Die vrijheid is nog maar zo’n kleine box.” Rik: “We willen het allemaal zo netjes voor elkaar hebben. Polijst de schoonheid van het denken. Terwijl een bekend Nederlands filosoof die in Leuven heeft gedoceerd, Samuel IJsseling en die zei: denken is vuil… En dat is heel juist.
Du choc des idéees jaillit du lumière
die moet doorgaan.” W.C. Fields
Als je écht denkt hè, dan kom je ook af en toe in contact met wat rare ideeën. En pas door niet te denken kun je die met 100% zekerheid vermijden. En we moeten denk ik voor die rare ideeën gewoon openstaan en dan nog kan je een onderscheid maken tussen wat ethisch verantwoord is- en daar kun je een hele schare ethici op loslaten die in een hoog tempo worden geproduceerd door onze universiteiten, dus verschil tussen wat ethisch verantwoord is en aan de andere kant wat eh juridisch al dan niet mag. En juridisch mag het voor mij heel ver gaan. Voor free-speech ben ik dus voorstander om die totaal te maken met uitzondering van een echt oproepen tot geweld. Zoals Boileau al zegde: Du choc des idéees jaillit du lumière, dus: door schokkende ideeën tegenover elkaar komt uiteindelijk het licht naar boven.”
Bron: De Nieuwe Wereld