WIJK AAN ZEE – Inwoners van het zeedorp die normaal pop, rock of jazz zingen of in een zangkoor of alleen maar onder de douche brengen liedjes weer tot leven uit de tv-serie ‘Kunt u mij de weg naar Hamelen vertellen meneer? ‘ die in 2004 ook als musical in de theaters is uitgevoerd. In de studio van het Badgastenkerkje zongen wij de zangpartijen in van ‘onze’ Hamelen-liedjes. In deze aflevering het lied: Grote Grutten wat een Grote Grot is dat.
Ad, Antoinette, Ronald, Karen, Mariël, Elli, Jan Paul
Hamelen en Griekse mythologie
‘Grote grutten’ komt uit aflevering 25 van ‘Hamelen’ getiteld: De grot van Ardubal die werd uitgezonden op 1 februari 1975 op Nederland 2. Belangrijke ingrediënten in deze aflevering zijn een nimf en een grot met een echo; alle drie elementen uit de Griekse mythologie.
Hier is het aardig om even de mooie wisselwerking te noemen tussen ‘Hamelen’ bedenker Harrie Geelen en echtgenote Imme Dros. Imme Dros is een bekroond vertaalster van Griekse mythen en Harrie Geelen heeft vele van haar boeken geïllustreerd of voorgelezen als luisterboek. Op 4 maart 2020 werden Dros & Geelen in Hilversum opgenomen in het (sprookjesachtig klinkende) Gulden Boek wegens uitzonderlijke verdienstelijkheid. Dit creatief coöpererende koppel heeft dus heel wat sporen nagelaten in de ontwikkeling van het Nederlandse collectieve (onder)bewustzijn:
“Ik heb aan grotten al een ouwe oom dood
fragment Grote grutten wat een grote grot is dat
Ging een grot in op een platboomschuit
Toen die grot zich zomaar om mijn oom sloot
Ging er dik in kwam er plat weer uit”
ECHO… echo…
Een nimf is een halfgodin die ergens halverwege de goden en mensen leeft en Echo is in de Griekse mythologie de naam van zo’n nimf. Eentje die maar niet kan stoppen met praten.
Het gebabbel van nimf Echo leidt godin Hera enorm af van belangrijker zaken zoals het in de gaten houden of haar man de god Zeus niet weer eens aan het vreemdgaan is. Zodoende besluit Hera om Echo dan maar te vervloeken waarna de nimf alleen nog maar kan napraten wat anderen zeggen- zeggen. Aan deze mythe hebben wij nu nog steeds het woord Echo te danken.
In het lied is echo geen nimf maar gewoon de terugkaatsende echo van de grote grot. In de mythologie wordt nimf Echo verliefd op het prototype van de narcist: Narcissus, maar veel wordt het niet tussen de twee want het enige wat zij kan is Narcissus napraten – napraten-napraten en uiteindelijk wordt dat zelfs voor een narcist té saai. De nimf trekt zich teleurgesteld terug, waar? Ja hoor in een grote grot– grot -grot.
De gelijkenis met de huidige actualiteit waarin we gestimuleerd door technologie, algoritmes, mediabeleid en verplichte sociale isolatie massaal in ‘bubbels’ of echokamers terecht komen waar we eigen of niet-eigen waarheden herhalen, de gelijkenis is opmerkelijk. Overigens blijken bij nadere beschouwing meer Hamelen liedjes op accurate wijze actuele situaties te bezingen. Neem nu alleen al het basisverhaal van een groep mensen die opeens in een vreemde wereld terecht is gekomen waarin ze voortdurend op zoek zijn naar de normale wereld in het stadje Hamelen waar zij vandaan komen, het oude normaal.
Niemand houdt het toeval tegen
Imme Dros en Harrie Geelen ‘ontmoetten’ elkaar dit jaar puur toevallig in het Badgastenkerkje waar Dorien Rijke weleens voorlas uit haar favoriete voorleesboek: Griekse Mythen van Imme Dros en waar in dezelfde periode Jan Paul – aanvankelijk nog een beetje als guilty pleasure – liedjes ging opnemen van Harrie Geelen. De connectie werd ons eigenlijk pas duidelijk toen JP na een voorleessessie van Dorien eens ging googelen op de naam Imme Dros.
Varia
- In de originele uitvoering van ‘Grote Grutten’ hoor je direct na het zinnetje: ´door de grot ging eerst een gek geluid heen’ diverse rommelige geluiden. Voor onze uitvoering hebben wij onze eigen geluiden opgenomen voor een beetje couleur locale. In onze mengelmoesmix zit naast diverse ‘ploep’ en ‘blub’- geluiden ook een opname van vallend staal zoals dat klinkt vanaf de schrootverwerking bij Tata steel. Hergebruik en circulair redeneren is de trend en wij doen even mee door het metalen gekletter een functie te geven in de muziek.
- Er zitten meerdere muzikale grappen en grollen in ‘Grote grutten’, eentje die wij muzikaal en origineel vinden en die we ook in onze uitvoering hebben proberen te spelen is: zodanig op de snaredrum roffelen dat het klinkt als GRRRRT en dat af en toe even te trommelen precies wanneer er ook GRRoTe GRRutten wordt gezongen zoals bijvoorbeeld op 1:47.
