WIJK AAN ZEE – Op zondag 13 oktober 2019 om 12 uur zongen diverse Wijk aan Zeeërs in het Badgastenkerkje liederen van Hildegard von Bingen. (1098-1179) Hoe is het voor moderne mensen om – niet gehinderd door enige kennis of ervaring 850 jaar oude muziek te gaan zingen? Hobby-zangers, jazz- en popzangers waarvan de meesten geen noten lezen verdiepten zich de afgelopen maanden in de melodiën en Latijnse teksten van de eerste vrouwelijke componist waarvan de naam bekend is: Hildegard von Bingen.

Toegang vrij. De muzikanten en het Badgastenkerkje geven alles, inclusief de koffie en thee gratis weg. Met een vrije bijdrage kun je bijdragen aan de instandhouding. Inloop vanaf 11.30.

Wijk aan Zeeërs zingen Hildegard von Bingen:

Hildegard von Bingen concert programma Pdf

 

Scivias Jan-Paul, uitvoering met melodica O Dulcis Divinitas, zang Anneke Heilige Eucharius , Ab, zang en gitaar, Mariëtte, zang, Saskia, zang en djembé, Willem van Sjanneke, euphonium, Jan-Paul klankschaal, melodica, Bewerkt tot popliedje met Nederlandse tekst over Hildegard van Ab Di Spiritu Sancto, zang Mariëtte Enixa Est Puerpera, zang Annemarieke en Merei O Virtus Sapientiae, Saskia zang, Sjanneke cello

‘Moeder van de verstilling’

“Alles wat er is in de hemel, op de aarde en onder de aarde is doordrongen van verbondenheid doordrenkt van verwantschap.”

Hildegard’s spiritualiteit komt prachtig tot uitdrukking in haar kunst. Zij is multi-getalenteerd in haar poëzie, in haar brieven, in haar schilderijen en mandala’s en natuurlijk haar muziek. Zij bestrijkt als het ware het hele veld. Haar muziek wordt vandaag de dag beschouwd als heel geschikt voor meditatie. Hildegard wordt ook wel de moeder van de verstilling genoemd. 


Steeds relevant

Als je in het Europa van 2019 vertelt dat je visioenen hebt is de kans groot dat je wordt verwezen naar een psychiater die je dan onmiddellijk pillen en therapie aanbiedt. Hildegard von Bingen had visioenen die ze later ook op schrift ging zetten en waar gezaghebbende personen zoals de paus en keizers serieuze belangstelling voor hadden en zich door haar lieten adviseren.

Hildegard is vandaag nog steeds relevant. Over haar wordt gezegd dat zij wat betreft mystiek heel aards is en ze verbindt de micrososmos, de ziel, de psyche met de macrocosmos, het universum. Dit past precies bij de zoektocht van vandaag de dag om ons te verbinden met  nieuwe kosmologische en kwantum-fysische inzichten en een ruimere visie te krijgen dan alleen maar nationalisme of de anthropocentrische agenda.

Anthropocentrisme, het geloof dat de mens superieur is in de wereld, denkend en handelend vanuit een heersersprincipe. Het geloof dat de mens zich zo min mogelijk moet aanpassen aan de natuur en dat de natuur met gif en geweld aangepast moet worden aan de drang van de mens, is het uitgangspunt in veel moderne culturen en bewuste acties en handelingen. Het is een belangrijk concept op het gebied van milieu-ethiek en het denken over milieu waar het vaak beschouwd wordt als de basis-oorzaak van problemen die mensen veroorzaken in de ecosfeer, klimaat, gezondheid en welzijn.

Omdat vrouwen in die tijd niets mochten vinden..

wordt wel eens gedacht dat het visioen misschien een slim omwegje was om haar gedachten en inzichten toch naar buiten te kunnen brengen. Dan nog blijft de vraag: hoe kon iemand in de Middeleeuwen, honderden jaren voor het begin van de industriële revolutie milieukwesties beschrijven die vandaag actueel zijn? Hieronder een vertaalde passage uit een door Hildegard beschreven visioen: 

“Nu zijn alle winden vol van de stank van rottend loof en de lucht spuwt vuil uit zodat de mensen hun mond niet eens goed durven te openen. Ook is de groenende levenskracht verwelkt door de goddeloze waanzin van de verblinde mensenzielen. De elementen roepen hierover zelfs God aan: En ik hoorde hoe de elementen van de wereld zich met een wilde schreeuw wendden tot de man Gods. En zij riepen: „Wij kunnen niet meer bewegen of onze natuurlijke weg voltooien, want de mensen keren ons als in een rad om, van onder boven. Wij, de elementen, lucht en water, stinken al als de pest en sterven van verlangen naar een rechtvaardige schikking.

In de heerlijkheid zag ik als in een spiegel een luchtlaag die veel helderder was dan het schoonste water. Zij zond stralen uit, sterker dan de stralen van de zon, en zij bewoog in de wind en droeg alle groenkracht van de kruiden en bloemen van het paradijs en van de aarde in zich, vol van de geur van alle groene leven, zoals ook de zomer de allerzoetste geur van kruiden en bloemen draagt.

In deze dagen zullen lieflijke wolken  met milde lucht  de aarde beroeren  en haar doen overlopen  van groenkracht en vruchtbaarheid. (…)  Ook de vorsten… Zullen alle wapens verbieden,  die gemaakt zijn om de mensen te doden. Enkel ijzeren werktuigen,  Waarmee ze de aarde zullen bewerken,  En die de mensen nodig hebben,  zullen zij toestaan(…)”

Actueel medisch onderzoek bevestigt inzicht Hildegard von Bingen

Hildegard von Bingen schreef haar boek ” Liber Vitae meritorum” ruim 850 jaar geleden. Hierin beschrijft zij over de diepe blokkerende slopende krachten die ons leven negatief beinvloeden (risicofactoren) en daarnaast de positieve opbouwende krachten, die ons als mens sterker maken en een zo gunstige invloed uitoefenen op onze gezondheid. Hildegard spreekt steeds over de eenheid van ” lichaam, geest en ziel”.

Zij legt de nadruk op genezing van de ”gekwetste ziel”. Dit gebeurt door negatieve gevoelens, zoals bijvoorbeeld haat, verdriet, boosheid, om te zetten in de bijbehorende positieve emoties en hiermee te ”oefenen”.

Al jaren terug ontdekte neuro-wetenschapper – farmacoloog  Candace Pert tijdens haar onderzoek van de informatie-verwerkende receptoren op de membranen van zenuwcellen dat dezelfde ‘neurale’ receptoren aanwezig waren op de meeste , zo niet alle, cellen van het lich aam. Met haar verfijnde experimenten stelde zij vast dat de ‘geest’ niet geconcentreerd is in het hoofd, maar via signaalmoleculen in het hele lichaam aanwezig is. Net zo belangrijk was haar ontdekking dat emoties niet alleen ontstaan via feedback van informatie uit de omgeving van het lichaam en dat via zelfbewustzijn de geest de hersenen kan gebruiken om zo genoemde moleculen van emoties op te wekken en het systeem te doorkruisen. Opmerkelijk is dat haar wetenschappelijke conclusies precies dat bevestigen wat Hildegard von Bingen zei en beoefende: dat het juiste gebruik van bewustzijn een ziek lichaam gezond maken en een inadquate onbewuste sturing van emoties kan een gezond lichaam ziek maken. 

Veel ziekten hebben wat we nu noemen een psychische- en een spirituele component. De medische wereld komt heel voorzichtig terug op de strikte scheiding die het heeft aangebracht tussen lichaam en geest. Misschien mag een mens straks ook bij de dokter weer een geheel zijn?

Actueel medisch onderzoek bevestigt het inzicht van Hildegard von Bingen dat gevoelens een grote invloed hebben op het ontstaan en verloop van allerlei aandoeningen zoals diabetes, tumoren, depressies, aderverkalking. Zie ook het artikel op deze site over het onderzoek hieromtrent van dr prof. Pierre Capel aan de universiteit van Utrecht. 

“De wonderen van God worden niet voortgebracht vanuit jezelf. Het is meer zoals een akkoord, een klank die wordt gespeeld. De toon komt niet uit het akkoord zelf maar eerder door het spel van de muzikant. Ik ben natuurlijk de gitaar en harp van God’s vriendelijkheid.”

Gevoelige powervrouw

Was Hildegard van Bingen een zeer bescheiden en bijna bovenmenselijke heilige? Dat was in ieder geval de manier waarop de kerkelijke bronnen haar beschreven. Of was het een vrouw die zeer goed wist wat ze wilde en recht op haar doel afging? Een powervrouw dus, een beeld dat uit haar brieven en haar gedrag naar voren komt. Of was zij het allebei?

De persoon van Hildegard blijkt na negen eeuwen nog steeds door veel mysteriën omgeven. Maar dat het een fascinerende ‘femina universalis’ was, staat als een paal boven water, want Hildegard:

leerde zichzelf componeren en haar eigenzinnige composities worden nu nog steeds wereldwijd uitgevoerd. Tik haar naam maar eens in bij YouTube. Dichtte en schreef mystieke boeken over haar visioenen en verzorgde daarbij prachtige illustraties.
Timmerde aan de weg met boeken over kruiden, geneeskunde, geestelijk welzijn en de kosmos, verwierf faam als genezeres, was een vrijdenker, verantwoordelijk voor onder andere de eerst bekende beschrijving van een vrouwelijk orgasme vanuit een vrouwelijk oogpunt. Bouwde een levendige gemeenschap om zich heen. Had lef: ze ging als vrouw preken, schreef brieven aan pausen en keizers en durfde tegen de kerkelijke autoriteiten in te gaan.Hildegards artistieke impressie van het universum in de vorm van een vagina. Tegenwoordig kijken we als het gaat om kosmische verschijnselen nog steeds naar animaties, artist impressions, bewerkte beelden.

Een geïnterpreteerde wereld is geen thuis

“We kunnen niet leven in een wereld die niet van onszelf is. In een wereld die voor ons wordt geïnterpreteerd door anderen. Een geïnterpreteerde wereld is geen thuis. Deel van de uitdaging is om zelf weer te gaan luisteren, onze eigen stem te gaan gebruiken, ons eigen licht te gaan zien.” Hildegard von Bingen.

Het concert zondag in het Badgastenkerkje is een mogelijkheid om onze eigen stem te gebruiken en onze eigen stilte te horen.

Diverse Wijk aan Zeeërs hebben n.a.v. dit project historische von Bingen plekken bezocht in Duitsland en België.